Putujući ka Kopaoniku, malo posle Kruševca naiđosmo na putokaz za manastir Naupare. Prijateljica je prokomentarisala kako je to još jedna od crkava Moravskog stila gradnje iz XIV veka i da bi mogle na povratku da svratimo. Ja se složih. Kako rečeno tako i urađeno. Spuštajući se sa snegovite planine jedne tmurnjikave ali ne hladne nedelje, zaplovismo zelenom ravnicom te naiđosmo na već poznati putokaz. Malo vožnje kroz selo Naupare i stigosmo do parkinga ispred ograde manastira.
Ograda je metalna i sve je nekako malo, malešno. Malecko jeste, teško da bi moglo da se zaluta, pa ipak na svakom koraku je znak koji vas nepogrešivo vodi takođe maleckom uzbrdicom oivičenom borovima do pravog malog dragulja Moravske škole, crkve manastira Naupare posvećene Rođenju Presvete Bogorodice.
Stazica do crkve
Ništa vas ne može pripremiti za taj momenat kada se popnete i pred sobom ugledate ovaj dragulj, malecki, minijaturni, a kao veliki. Stoji ponostio na vrh malog bregića i velikim rozetama na zapadnom zidu, iznad vrata, vas magnetski privlači ka sebi.
Pogled na crkvu manastira Naupare (zapadni zid)
Neodoljivost i razigranost građevina Moravskog stila i ovde je opčinjavajuća, još kada napravite krug oko crkvice pa ne znate da li su zanimljivije horizontalne podele (a ima ih 7) ili vertikalne sa rozetama i rozeticama, sa prepletima u lukovima oko njih. Toliko toga na tako malo prostora.
Južni zid
Severni zid
Crkva se prvi put pominje 2. marta 1382. godine u povelji Patrijarha žičkog Spiridona koja je upućena monahu Doroteju i sinu Danilu: „Među imanjima koja ovi ktitori poklanjaju manastiru Drenči – Dvor u Napuare s pridvoricom“ (iz manastirske brošurice). Samim tim sasvim je u redu pretpostaviti da je manastir sagrađen oko 1380. godine.
Pogled na južni zid i deo apsidalnog prostora (istočni zid)
Ovaj dragulj među manastrskim građevinama ostao je bez krova tokom turskog osvajanja Kruševca 1454. godine. Tokom Prvog srpskog ustanka „sveštenik Bogdan Miletić dobija dozvolu da očisti crkvu i da u njoj pričešćuje narod“ (iz manastirske brošurice). Bez krova i još ponečega crkva je bila sve do 1835. godine kada je po naredbi kneza Miloša Obrenovića obnovljena, a posao je bio poveren braći Stojanu i Aleski Simić.
Tabla sa natpisom o obnovi iz 1835.
Podignut je krov, podignuta je kupola, građevinski je dragulj utegnut k’o devojčica, na žalost kako vekovima nije bilo pokrivke kiše, sneg, sunce učinili su svoje te je fresko slikarstvo izgubljeno, osim sitnih fragmenata koji su pojavili tokom restauracije 1994. godine.
Krov i kupola
rozeta sa zapadnog zida
Rozeta
Rozete zapadnog zida
Detalji prepleta sa fasadnih ukrasa
Ikonostas je iz 1860. u prepoznatljivom stilu zoografa Nikole Jankovića Ohridjanina i njegovih pomoćnika, pomalo naivne predstave i jarke boje. Sve to ga čini prosto neodoljivim.
Pogled na ikonostas iz priprate
Arhimandrit Stefan )predstava sa ikonostasa)
Detalj sa predstave Hrista na prestolu (ikonostas)
Detalj sa carskih dveri
Osim što ćete uživati u dragulj crkvici i krajoliku, šlag na torti će biti otac Damaskin sa svojim pričama. Dugo je on tu, četrdesetak godina, poznaje istoriju manastira, ali i okolna sela i ljude u njima.
Otac Damaskin u društvu, s leva na desno, Jasminke Bošković, Danijele Paunović i Tamare Ognjević
Obavezno priuštite sebi užitak kada se nađete u Kruševcu ili okolini, nije daleko a vredi svaki kilometar viška.
Fotografije – Majda Sikošek.
18